درس سوم از ۳۰ درس اعتقادات
دی ۱۳, ۱۳۸۱درس پنجم از ۳۰ درس اعتقادات
دی ۱۳, ۱۳۸۱
درس چهارم از ۳۰ درس اعتقادات
موضوع:
رحمانیت و رحیمیت پروردگار - تقسیمات رحمت پروردگار به عام و خاص و خاص الخاص و خاصه خاص الخاص
تاریخ:
۲۹ شوال ۱۴۲۳ هجری قمری
۱۳ دی ماه ۱۳۸۱ هجری شمسی
2003/01/03 میلادی
خلاصه این درس:
شناخت صحیح خدا
اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
۱- خدا را باید آن طور که بندگان مخلَص خدا شناختهاند و خدا در قرآن فرموده است بشناسیم.
انواع رحمت پروردگار
۲- خدای تعالی « رحمان و رحیم » است. اینها دو اسم از اسماء پروردگارند که از ریشه « رحمت »گرفته شده است و رحمت پروردگار به سه قسم تقسیم میشود: الف: رحمت عام (رحمانیت) ب: رحمت خاص (رحیمیت) ج: رحمت خاص الخاص: (صلوات)
رحمت عام پروردگار
رحمانیت که همان رحمت عام پروردگار و مهربانی خدای تعالی است شامل حال همه موجودات اعم از حیوان و انسان، مؤمن و کافر میشود. لذا رزق و حیاتی که خدای تعالی عنایت فرموده جزء مهربانی عام است به طوری که رزق همه مخلوقات را خدای تعالی بر عهده گرفته و تنها بشر است که روزی او را با کار کردن و به کار گرفتن فکرش میدهد. همچنین محل بروز مهربانی عام پروردگار در دنیا و عوالم قبل از دنیا میباشد و بعد از دنیا گروهی در رحمت خاص و گروهی در غضب پروردگار واقع میشوند.
مهربانی عام پروردگار به کفار و مشرکین به دو جهت ممکن است که باشد:
اول اینکه شاید آنها هم هدایت شوند و خود را به رحمت خاص خدا برسانند و نمونه آنها فرعون است که خدای تعالی به موسی و هارون میفرماید: به سوی فرعون بروید چرا که او طغیان کرده است و با او به نرمی صحبت کنید شاید متذکر گردد و یا خشیت پیدا کند.
دوم اینکه گروه کفار گاهاً کارهای خوبی کردهاند که مزدشان را از خدا طلبکارند و خدای تعالی در همین دنیا با آنها تصفیه حساب میکند و البته این نحوه برخورد خدای تعالی با کفار گاها سبب تعجب مومنین میگردد اما باید بدانند که خدا عمل هیچ کسی را بدون مزد نمیگذارد و از سوی دیگر بعضی از مؤمنین هستند که گاهاً گناهانی انجام میدهند و چون خدای تعالی نمیخواهد در آخرت مشکلی داشته باشند لذا در همین دنیا مشکلاتی برایشان پیش میآید.
بعضی از افراد معتقد و مؤمن میگویند که ما رفتیم فلان گناه را کردیم و هیچ طور هم نشد. علت این است که خدای تعالی عجله ندارد. کسی در معذب کردن دیگران عجله میکند که بترسد طرفش از دستش فرار کند اما خدای تعالی این طور نیست. در دنیا اگر نشد در آخرت. خلاصه این که از تحت حکومت خدا نمیتوان فرار کرد.
رحمت خاص پروردگار
رحیمیت که همان رحمت خاص و محبت خاص پروردگار است شامل عده خاصی میشود که شرایط خاصی را دارا هستند:
اولاً مؤمنند ثانیاً هیچ گناه نمیکنند و اهل تزکیه نفسند و خود را به فلاح و رستگاری میرسانند ثالثاً رحیمیت شامل حال کسانی میشود که به مقام عبودیت خدای رحمان رسیدهاند و از خدا تقاضای رهبری متقین را مینمایند. لذا باید گفت رحیمیت و رحمت خاص پروردگار را کسی متوجه میشود که به حقیقت رسیده باشد. پروردگار متعال یک لذتهایی در ارتباط با خودش و در مکاشفات علمی که برای انسان اتفاق میافتد، قرار داده است که اهل ایمان و علم فقط موفق به درک آن میشوند و مهمترین دلیل بر این که افرادی شبانهروز در مرکز تحقیق نشستهاند و با عشق و علاقه این کارها را دنبال میکنند، همین مکاشفات علمی میباشد که برای آنها واقع میگردد.
تعریف مکاشفه علمی
مکاشفات علمی آن است که یک حقیقت علمی مثل این که فلان میکروب چگونه تغذیه میکند و یا نتیجهای که انسان باید از طی مرحله استقامت بدست آورد را متوجه گردد و مکاشفه غیر علمی یا عینی این است که انسان چیزی را به صورت تصویر در نظر خود ببیند مثلاً در مجلس روضه امام حسین علیه السلام نشسته و همانجا که ذکر مصایب آن حضرت میشود او صحنه نبرد روز عاشورا را مشاهده کند.
رحمت خاص الخاص پروردگار
صلوات یا رحمت خاص الخاص پروردگار دربرگیرنده یک افراد خاص الخاصی میشود که در رأس آنها ائمه اطهار علیهم السلام قرار دارند و دیگران هم اگر همت و جدیت بنمایند میتوانند خود را به این رحمت خاص الخاص پروردگار برسانند. کسانی که به رحمت خاص الخاص پروردگار رسیدهاند چون متصل به خدای عظیم شدهاند و خود را از خدای عزیز جدا نمیدانند و بلکه قدرت خدا را پشت سر خودشان میبینند دارای ارتباط و طمأنینه و آرامش خاصی هستند. از عواملی که مانع رسیدن به این مقام میشود ضعف و ترس است.
دلیل بر نزول رحمت خاص الخاص بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و آل ایشان آیه ۵۶ احزاب است که میفرماید: « خدا و ملائکه بر پیامبر صلوات میفرستند . . . » و در ذیل این آیه روایت از خود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است که مردم نباید صلوات مبتوره و کوتاه یعنی صلواتی که در آن «آل» پیامبر صلی الله علیه و آله یاد نشده باشند بفرستند.
دلیل بر نزول رحمت خاص الخاص بر بعضی از مردم آیات ۱۵۵-۱۵۷ بقره است که میفرماید: «حتماً حتماً مردم را به چیزی از خوف و جوع و نقص اموال و ثمرات آزمایش میکنیم و بشارت باد صابرین را، آنهایی که وقتی با مصیبت مواجه میشوند میگویند: ما از خدا هستیم و به سوی او برمیگردیم. اینان هستند که صلوات و رحمت خدا بر آنها نازل میشود.» که از جمله این مردم منتظرین ظهور حضرت ولی عصر ارواحنا فداه میباشند چرا که اینها برای رسیدن دولت حق و دستیابی به علم و معنویت و نجات پیدا کردن از ظلم و حکام جور صبر میکنند و تقوا را حفظ مینمایند و اینها همان رستگاران هستند.
اعتقادات را جدی بگیرید
آنهایی که میخواهند زودتر به حقیقت برسند باید دروس اعتقادی را جدی بگیرند و به خاطر بسپارند.
علامت مؤمن
از علائم مؤمن این است که وقتی چند دفعه بگویند « یا حسین » دلشان میشکند.
متن کامل درس چهارم اعتقادات
اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
۱- خطبه
اَلْحَمْدُ للهِ وَ الصَّلاةُ وَالسَّلامُ عَلَی رَسُولِ اللهِ وَ عَلَی آلِهِ آل الله لَا سِیمَا عَلَی بَقِیةَ اللهِ رُوحِی وَ اَرْوَاحُ الْعَالَمِینَ لِتُرَابِ مَقْدَمِهِ الْفَدَاءُ وَ اللَّعْنَةُ الدَّائِمَةُ عَلَی اَعْدَائِهِمْ اَجْمَعِینَ مِنَ الْآنِ اِلَی قِیامِ یوْمِ الدِّینِ.
۲- عبارت قرآنی آغازین(زخرف/75-78)
«اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ لایفَتَّرُ عَنْهُمْ وَهُمْ فِیهِ مُبْلِسُونَ * وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَکنْ کانُوا هُمْ الظَّالِمِینَ * وَنَادَوْا یا مالِک لِیقْضِ عَلَینَا رَبُّک قَالَ إِنَّکمْ مَاکثُونَ * لَقَدْ جِئْنَاکمْ بِالْحَقِّ وَلَکنَّ أَکثَرَکمْ لِلْحَقِّ کارِهُونَ»(زخرف/75-78)
آیات شریفهی سورهی مبارکهی زخرف است که بسیار این آیات تکان دهنده و بیدارکننده است.
۳-موضوع درس این جلسه «رحمانیت و رحمیت» پروردگار
مسئلهی مهمّی که امروز دربارهی خداشناسی باید عرض کنم بسیار اهمیت دارد. بعد از علم و قدرت پروردگار که در هفتهی گذشته عرض شد، دو صفت و یا یک صفت از صفاتالهی است؛ انشاءالله هفتهی آینده دربارهی این صفت و یا این نام مقدّس پروردگار فکر کنید و متوجّه باشید.
۳.۱- هدف از تشکیل کلاس
این قدمهایی که ما بر میداریم و انشاءالله همه با هم برمیدارند، میخواهیم به سوی خداشناسی کامل و پر حقیقتی که عباد مخلَصین پروردگار بیان کردهاند و خدایتعالی هم در قرآن به پیغمبراکرمش وحی کرده و اگر کسی کوتاهی کند خود به خود از این قافله عقب میماند و آنچه را که گفتهام در هفتههای گذشته، که باید روی آنها تکیه کنید و فکر کنید اگر نکردید، خودتان میفهمید که عقب افتادهاید و آن راهی که شما میروید غیر از آن راهی است که بندگان مخلَص پروردگار میروند.
۳.۲- جهت شرکت در کلاس مجبور نیستید
من جدّاً عرض میکنم هر کس نمیتواند همگام حرکت کند خودش را به زحمت در این شهر بزرگ تهران که مشکل است سر ساعت خودشان را به مجلس برسانند، خودشان را به زحمت نیاندازند.
۳.۳- اشاره به درس و تکلیف جلسه قبل
هفتهی گذشته دربارهی علم و قدرت پروردگار عرایضی عرض شد و قرار این شد که لااقل روزی نیم ساعت در صُنع پروردگار فکر کنید که انشاءالله کردهاید و
۳.۴- خصوصیت علم و قدرت پروردگار
علم و قدرت پروردگار که عین ذات است برای شما روشن شده. این هفته دربارهی رحمانیت و رحیمیت خدایتعالی باید فکر کنید و یک ساعتی من دربارهی این موضوع و توضیح این مطلب برایتان عرایضی دارم.
۴- خدای تعالی در قرآن دو اسم «رحمان و رحیم» را از هر اسمی بیشتر آورده است
در قرآنمجید بیشتر از هر اسمی از اسماء پروردگار، به رحمانیت و رحیمیت که در ظاهر دو اسم است ولی در واقع یک معنا دارد، در روایات دو معنا کردهاند ولی از یک ریشه این لغت و این کلمه منشأ میگیرد؛
۵- تقسیمات رحمت پروردگار
رحمان است خدا، رحیم است خدا، خدایتعالی بر عدهای از خواص، رحمت خاصّهاش را میفرستد. بنابراین، رحمت پروردگار را باید به سه بخش تقسیم کنیم: - خوب دقّت کنید -
۶- معنای رحمت عام پروردگار
یک رحمتعام پروردگار؛ رحمتعام پروردگار مهربانی خدا به همهی مخلوقاتش، فرقی برای خدا ندارد که این کافر است یا آن مؤمن و یا این ملحد و آن شخصِ صادق. همه را روزی میدهد. «وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الارْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا»(هود/6)، جانداری در زمین نیست، آنچه را که میبینید میگوید، آنچه را که با چشمتان مشاهده میکنید که در هفتهی گذشته در باب قدرت پروردگار و علم پروردگار، دربارهی حیوانات و آنچه در روی زمین است از حشرات و ذرّات جاندار، عرایضی عرض شد، هیچ جانداری در روی زمین نیست مگر آنکه بر عهدهی خدا است رزقش؛ «إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا». خوب فکر کنید، این همه حیوانات، آن همه حشرات، آن همه حیواناتی که اهلی و وحشی هستند در هر کجا که هستند مهربانی پروردگار، رحمانیت پروردگار ایجاب میکند که به آنها روزی بدهد. تفصیل این موضوع را باز در کتابها گفتهاند. شکی در آن نیست که
۶.۱- نحوهی روزی دادن خدا به حیوان و انسان
روزی همه به عهدهی خدا است جز بشر که بشر را هم روزی میدهد؛ ولی با "کدِّ یمِین وَ عَرَق جَبِین"، باید کار کند و توضیح این مطلب را هم در هفتههای گذشته عرض کردم.
۶.۲- از مهربانی عام پروردگار همهی موجودات برخوردارند
همه را روزی میدهد، همه را جان میدهد، همه را حیات میدهد. برای خدا فرقی در رحمانیت ندارد که این شخص شمر است یا آن، یک فرد صالح است. به همه محبّت ِرحمانیت و مهربانی رحمانیت را دارد. این را میگویند مهربانیعام. همه از این مهربانی برخوردارند. فرعون و افرادی مثل او، ائمهاطهار و اولیاءخدا، همه برخوردارند و رحمانیت خدا شامل حال همهی اینها میشود. این معنی رحمانیت خدا است و معنی مهربانی خدا به نحو عام است.
۶.۳- محل بروز مهربانی عام پروردگار
مهربانیعام پروردگار؛ مهربانیعام پروردگار بیشتر ظهور و بروزش در دنیا است و یا در عالمهایی که بر ما گذشته است و از دنیا بگذریم دیگر غضب پروردگار به عدهی خاصی ظالم و ملحدِ بیاعتقاد شروع میشود. فعلاً آنچه که ما مشاهده میکنیم، مهربانیعام پروردگار است. مهربانیعام پروردگار فرقی بین مؤمن و کافر، بین مشرک و موحّد نمیگذارد. این را میگویند مهربانیعام که زیاد هم شما میتوانید دربارهی این مهربانی فکر کنید. خدا را مشاهده کنید و محبّت پروردگار را ببینید.
۶.۴- رحمت عام پروردگار تعجب آور است
حتّی گاهی میشود که آنقدر بعضی از کفّار و مشرکین را خدا در رفاه گذاشته و رحمانیت خدا شامل حالشان شده که مؤمنین تعجّب میکنند که چرا اینها این مقدار در رحمانیت خدا قرار گرفتهاند. روزی شخصی آمد خدمت امام صادق علیهالصلوةوالسلام عرض کرد: "یابنرسولالله من بیشتر میبینم دوستانتان گرفتار و دشمنانتان در رفاه."
۶.۵- نحوهی مشمولیت رحمت پروردگار بر مؤمن و کافر
حضرت فرمودند: "هر کسی کار خوبی و کار بدی دارد. مؤمنین گاهی ممکن است از آنها کار زشتی سر بزند؛ خدایتعالی آنها را در همین دنیا عذابشان میکند، گرفتارشان میکند تا آنکه از روز اوّلی که وارد عالم آخرت میشوند مشکلی نداشته باشند، تصفیه حساب شده باشد. طبعاً کفاّر و مشرکین و معاندین هم یک کارهای خوبی گاهی دارند و از خدا مزدشان را طلبکارند و خدایتعالی در دنیا به آنها محبّت، مهربانی میکند. در دنیا آنها را بیشتر مشمول رحمانیتش میکند. یا طبق آن آیهی شریفه «إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیزْدَادُوا إِثْمًا»(آل عمران/178) ما به اینها مهلت میدهیم، به آنها مهربانی میکنیم، نعمت بهشان میدهیم تا گناهشان را مضاعف کنند «وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ»(آل عمران/178)، در وقتیکه وارد بر ما میشوند، دیگر حساب خردهای نداشته باشند، تصفیه حساب شده باشد، نگوید: "خدایا! من فلان کار خیر را کردم پس مزد من چه شد؟ خدا در جواب میفرماید: آن نعمت و آن محبّت و آن مهربانی را من به تو کردم و حالا نوبت جزای اعمال است. این معنای رحمت و مهربانیعام پروردگار است.
۶.۶- رحمانیت خدا به افراد ظالم نه از روی محبت است
من اینکه گاهی یک جملهی محبّت به زبانم میآید و ردّ میکنم، محبّتْ، خدا به این افراد ظالم ستمگر ندارد؛ سَبق لسانی است که میگویم محبّت، مهربان است، گاهی انسان میشود که به دشمنش هم مهربانی میکند امّا محبّت به او ندارد. محبّت خدا به افراد ظالم، ستمگر، مخصوصاً افرادی مانند فرعون ندارد. ولی مهربان است.
٦.٧- خدا همه را به سوی رحیمیت میکشاند
گاهی میشود خدایتعالی همهی این افرادی که تحت عنوان رحمانیتشان قرار داده گاهی خدا میخواهد به طرف رحیمیت هم آنها را دعوت کند، بکشاند. نه اینکه فکر کنید بعضی افرادی که معمولاً افراد خوشجنسی هستند؛ حتّی بدجنسترین افراد را گاهی خدا دعوتشان کرده
٦.٨- فرعون نمونهی بارز آن
میبینید به حضرت موسی خدایتعالی میفرماید: «اِذْهَبْ» یا «اِذْهَبَا»، وقتی خطاب به موسی و هارون است «اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى»(طه/43)، بروید به طرف فرعون طغیان کرده، «فُقُولا لَهُ قَوْلًا لَینًا»(طه/44) با مهربانی، با نرمی با او صحبت کنید، «لَعَلَّهُ یتَذَکرُ أَوْ یخْشَى»(طه/44) شاید او هم بیاید، شاید او هم با مؤمنین همراه شود و مشمول رحیمیت پروردگار گردد. این رحمت رحمانیت، رحمتعام و مهربانیعام است. و شما روی این مسأله زیاد فکر کنید.
فکر نکنید که اگر نستجیربالله خدا کارهایش حساب میداشت، نباید به افراد ظالم و ستمکار محبت، مهربانی، بکند. و این مطلب را هیچوقت تو ذهنتان نگردانید. جوابش همین بود که عرض کردم. و انشاءالله روی این مسئله خوب فکر کنید تا رحمانیت پروردگار کاملاً در مقابل چشمتان روشن شود. به هر چه نگاه کنید میبینید رحمانیتالهی شاملش شده، اعم از مؤمن، متدین، کافر، مشرک، همهی اینها رحمانیتالهی شاملشان شده.
٦.٩- خدا صابر است
نگویید که من رفتم فلان گناه را کردم هیچطورم نشد. خدایتعالی صابر است. «إِنَّمَا یعْجَلُ مَنْ یخَافَ الْفَوْتَ» آن کسی عجله میکند که بترسد از دستش در برود. شما وقتی که دشمنتان را میبینید و کاملاً بر او مسلّط هستید عجله میکنید که او را بگیریدش، ناراحتش کنید، چرا؟ به خاطر اینکه ممکن است فرار کند، دیگر دسترسی به او نداشته باشید. خدایتعالی این طور نیست. تو دنیا شد معذّبت میکند در مقابل ظلمی که کردی، نشد در آخرت، نشد در جهنّم. از دست خدا و از تحت قدرت پروردگار نمیتواند کسی فرار کند و خدا هم عجله ندارد به جهت اینکه خوفی در کار نیست، فراری در کار نیست،«لَایمْکنُ الْفِرَارُ مِنْ حُکومَتِک»، که در دعایکمیل هم میخوانیم، پس - بنابراین، روی این مسأله فکر کنید. انشاءالله باید خوب فکر کنید و حقیقت را که هست در ذهنتان بسپارید.
٦.١٠- اینجا کلاس درس است
این مجلس، مجلس ذکر مصیبت که بسیار ارزشمند است نیست. درس است - خوب دقّت کنید -.
٧- معنای رحمت خاص پروردگار
بحث بعدی مهربانیخاصّ پروردگار است. لذا خدایتعالی در قرآن مخصوصاً در بسم الله، این دو اسم را پشت سر هم پشت سر هم تکرار کرده چون این دو اسم را اکثرمان، مخصوصاً مؤمنین و متدینین مشاهده میکنیم. رحیمیت پروردگار یک مهربانیخاصّی است که به عدهی خاصّی متوجّه میشود. خدا رحمان است برای همه، رحیم است برای مؤمنین.
٧.١- شرایط و خصوصیات مشمولین رحمت خاص
چند شرط دارد که رحیمیت پروردگار، آن عنایات خاصّه، آن مهربانیخاصّ، آن محبت – اینجا میگویم محبت - آن محبّت خاص، آن محبّتی که باید به مؤمنین داشته باشد؛ این شخصی که مشمول رحیمیت پروردگار میشود، یک خصوصیاتی باید داشته باشد.
٧.٢- شرط اول و آثار آن
اوّل کارش این باشد که هیچ گناه نکند. روز قیامت که میشود این افرادی که گناه نکردهاند، افرادی که تزکیهنفس کردهاند، افرادی که متوجّه خدا بودهاند اینها را خدایتعالی وقتی وارد قیامت میشوند، خدا به آنها سلام میفرستد، «سَلَامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ»(یس/58) ، مِن رَبّ رحمان نمیگوید، از طرف پروردگار رحیم؛ یعنی این بودن تان شما اینجا، این سلامی که خدا از ناحیهی خودش فرستاده، این ورودتان به بهشت، این همه نعمت در اثر رحیمیت پروردگار است. رحیم است خدا یعنی مهربانیخاصّی به افراد خاصّی دارد. شرط اوّلش این است که مؤمن باشید. «وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ، إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ» همهی مردم در زیانند، خدا به آنها مهربانی میکند، رحمانیتش را اعمال میکند امّا در زیانند، ضرر میکنند، «إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ»، مگر کسانی که ایمان آورده، و عمل صالح کرده و امر به معروف نموده «وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ» و وصیت به صبر میکنند دیگران را که آرام باشید، انتظار بکشید، «انشاءالله» روز شما هم میرسد، «وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْر»(والعصر/1-3).
٧.٣- راه رسیدن به رستگاری، تزکیه و ایمان است
افراد مؤمنی که خدا در قرآن وصفشان کرده «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ»(مومنون/1) مؤمنین رستگار هستند، با کلمهی «قد» هم بیان کرده؛ یعنی قطعاً، تحقیقاً. خدا میگوید: قطعاً و تحقیقاً مؤمنین رستگارند و در مقابلش «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکاهَا»(شمس/9)، رستگار است قطعاً، یقیناً کسی که خودش را، نفسش را تزکیه کرده باشد.
٧.٤- صفات تزکیه شده ها
در سورهی مؤمنون خدایتعالی صفات تزکیه شدهها را بیان میکند،
٧.٥- رعایت امانت مردم و خدا
تا میرسد به آنجا که «وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ»(مومنون/8)، آنهایی که به امانات مردم، به امانتهای خدایی، به امانتی که خدا به آنها سپرده، که منظور پیغمبراکرم و عترت پاک آن حضرت است، امانتی که امروز در دست ما است و باید در اختیار ما باشد و در کرهی زمین هست، وجود مقدّس «حجةبنالحسن» است، «وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ» عهدشان، اینها را رعایت میکنند و صفات عجیبی خدایتعالی که تمامش با صفات اهل تزکیهنفس تطبیق میکند، در سورهی مؤمنون بیان کرده است.
٧.٦- شرط دوم و آثار آن
آنهایی مشمول رحیمیت پروردگار میشوند که خدایتعالی باز در جای دیگری از قرآن وصفشان کرده، «وَعِبَادُ الرَّحْمَانِ»، عباد رحمانند اوّل، مشمول رحمانیت خدا هم هستند. «وَعِبَادُ الرَّحْمَانِ الَّذِینَ یمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمْ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا»(فرقان/63) تا جایی که میرسند به این جمله «وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا»(فرقان/74) به آن مقام میرسند که برای اهل تقوا، تقاضا میکنند که خدایا! ما را رهبر قرار بده. عبادالرحمن این چنین هستند. اینها مشمول رحیمیت پروردگارند، یعنی علاوهی بر رحمانیت، رحیمیت خدا را هم اخذ میکنند. این رحمت خاصّه است.
٧.٧- اگر واقعا به حقیقت نرسیم شمول رحیمیت را متوجه نمیشویم
هر چه ما عرض میکنیم که آقایان! تزکیهنفس کنید، اهل تقوا باشید، کوشش کنید برای هواینفس، برای اینکه مردم چه میگویند؛ این همه محبّت پروردگار و رحیمیت پروردگار را از دست ندهید. برای این است که در دنیا ممکن است از نظر ظاهر شما چیزی متوجّه نشوید، نفهمید چه فرقی بین شما و مشرکین است مملکت اسلامی، شما چه فرقی با ممالک کفر دارد. اینها را ممکن است در دوران زندگیتان متوجّه نشوید که اگر واقعاً به حقیقت برسید، این را هم متوجّه میشوید.
٧.٨- مصادیقی از رحیمیت پروردگار
یک لذّتهایی خدایتعالی در مناجات با خودش، در ارتباط با خودش به انسان عنایت میکند که
٧.٩- مکاشفات علمی
ما وقتی طلبه بودیم در کتاب سیوطی را میخواندیم، یک وقت دیدم که یک جملهای آنجا نوشته که «اَینَ الْمُلُوک وَ اَبْنَاءُ الْمُلُوک»، پادشاهان که در ناز و نعمتند و پسران پادشاهان کجایند؟! بیایند ببینید ما با حل یک مشکل علمی چه لذّتی میبریم که آنها به خوابشان هم نمیبینند. یک لذّتهای علمی در همین دنیا هست برای اهل ایمان. یک مطلبی که برای انسان کشف میشود، یک حقیقتی که باز میشود، آنچنان انسان لذّت میبرد که شاید بگوید: «در دنیا کسی، در حدّ لذّتی که من میبرم وجود نداشته باشد». «مکاشفات علمی».
٧.١٠- مکاشفات غیر علمی
شما اگر الان چشمهایتان را روی هم بگذارید و تمام مشاهد مشرّفه را ببینید در حال خواب و بیداری و از زیارت این مشاهد کاملاً استفاده کنید، کیف کنید به اصطلاح، این را میگویند «مکاشفه غیرعلمی»،
٧.١١- کدام مکاشفه برتر است
امّا مکاشفه علمی یک مطلبی، همین معنای رحمانیت خدا یا رحیمیت خدا را اگر خدا میداند در همین مجلس من و شما خوب به حقیقتش برسیم، یک لذّتی میبریم که اصلاً با مکاشفات غیرعلمی قابل مقایسه نیست. این مطلبی فهمیدی، به یک جایی رسیدهاید. چون ما اهل علوم دنیایی هستیم و اهل دنیا هستیم بد نیست برای بعضی این مثل را بزنم. یک وقتی خود من در یک بخشی در مدرسه بودم، از علم مثلاً برق داشتم نگاه میکردم، مطالعه میکردم، خودم را نمیخواهم بگویم چون خیلی بچّهگانه است، ولی وقتی کشفش کردم آنچنان خوشحال شدم رفتم به این و آن گفتم من یک چنین کشفی کردم که اگر مثلاً برقی را به کجا متصل کنید با یک سیم میشود چراغی روشن کرد. بعضیها هم به من خندید گفتند اینها همه معلوم است همه میدانند تو نمیدانستی. ولی لذّتش بود، ابتکارش مال من بود. من فهمیده بودم. شما خیال میکنید که این مکتشفین و مخترعین که در آزمایشگاه روزها مینشینند و دارند چیزهایی را کشف میکنند اینها با فشار و ناراحتی آنجا نشستهاند؟ لذّت میبرند. آنچنان لذّت میبرند که گاهی از خوردن و خوابیدن فراموش میکنند. این به خاطر این است که من و شما یا اکثریتمان، انشاءالله اقلیتی باشند که این لذّتها را لذّت ندانند و اگر یک حقیقت را یافتند، یک مطلبی دربارهی خدا، دربارهی ائمّه، دربارهی قیامتشان تشخیص دادند و درک کردند، آنجا میفهمند که لذّتهایی که نیوتن و انشیتن و امثال اینها میبرند در آزمایشگاه، آنها لذّت نبوده، آنها لذّتهایی بوده که یک کشفی کردند برای همین دنیایشان. ولی تو کشفی کردی که دنیایت اصلاح میشود، برزخت اصلاح میشود، قیامتت اصلاح میشود و بهشتت هم اصلاح میشود. اینجا است که انسان میفهمد که لذّت یعنی چه؟ اگر ما لذّت رحمانیت پروردگار را، لذّت رحیمیت پروردگار را بچشیم، حاضر نیستیم کار دیگری بکنیم، روزها مینشینیم روی رحمانیت خدا فکر میکنیم، روی رحیمیت خدا فکر میکنیم، انشاءالله هفتهی گذشته دوستان نشستهاند پای آنچه را که در هفتهی قبل عرض کردم و لذّتهایش را بردهاند. و انشاءالله همهتان اینطور باشید.
٨- رحمت خاص الخاص پروردگار
یک رحمت خاصّالخاصی پروردگار دارد که
٨.١- رحمت خاص الخاص شامل چه کسانی میشود
آن مال یک عدّهی خاصّالخاصّی است. بعضی میگویند: «مال ائمّهاطهار است». ولی اینطور نیست. یک لذّت خاصّالخاص، یک رحمت خاصّالخاص، مال یک افراد خاصّالخاص. آنهایی که میگویند مخصوص ائمهاطهار علیهمالصلوةوالسلام است، انشاءالله ندانسته میخواهند شما را از آن رحمت دور کنند. خیلی مهّم است. و الاّ خدا در قرآن صریحاً بیان کرده که آن رحمت شامل خیلیها میشود. فقط «همّت» میخواهد، «جدیت» میخواهد که
٨.٢- خصوصیات مشمولین رحمت خاص الخاص
اگر آن رحمت شاملتان بشود، یک آرامش خاصّی، یک طمأنیهی خاصّی، یک ارتباط خاصّی با ذات مقدّس پروردگار پیدا میکنید که اصلاً خودتان را با خدا جدا نمیدانید.
٨.٣- چرا از رحمت خاص الخاص دوریم
ماها الان یک مشکلمان این است که خیلی ضعیفیم یک انسان به ما حمله کند میترسیم، یک وعدهی ناجوری به ما بدهند وحشت میافتیم.
٨.٤- چگونه در رحمت خاص الخاص قرار میگیریم
امّا اگر انسان یک رابطهی خاصّالخاصّی با خدا برقرار کند، خدا را همیشه با خودش ببیند و مهربانیخاص نه، مهربانی خاصّالخاص را از خدا مشاهده کند،
٨.٥- حالات مشمولین رحمت خاص الخاص
به خدا قسم! خودش را فکر میکند که با خدا است و همهی قدرت پروردگار هم پشت سر است و اصلاً دارای قدرت پروردگار است. به طور کلّی با خدا یکی است.
٨.٦- بنای فکری مشمولین رحمت خاص الخاص
شما یک رفیق قدرتمندی داشته باشید این با شما خصوصی که نه، خصوصیترین خصوصیها باشد، شما همیشه راحت هستید. میگویید: اگر فلان دستگاه با من درگیر بشود، من به او میگویم، اگر فلان مثلاً قدرتمند با من درگیر بشود، به او میگویم، اگر مثلاً فلان فقر به طرف من بیاید، به او پناه میبرم، اگر فلان مرض به طرف من بیاید، پیش او میروم، اینطور یک حالتی و میروید و استفاده هم میکنید مکرراً هم تجربه کردهاید، ببینید چه حالی پیدا میشود برایتان. خدایعظیم، خدایی که آنقدر مهربان است که انسان را به هیچوجه تنها نمیگذارد.
٨.٧- خدا رفیق است
فرموده: من رفیقم، رفیق میدانید یعنی چه؟ تو نمیتوانی رفیق خدا بشوی، ولی خدا میگوید: «من رفیق تو هستم». رفیق یعنی مدارا میکنم با تو. تو در کمال ضعفی من با تو مدارا میکنم، تو در کمال بیچارگی هستی من با تو هستم،
٨.٨- خدای تعالی همراه موسی علیه السلام
«اِنّنِی مَعَکُما»، به حضرت موسی میفرماید: که من با شما هستم، «اَسْمَعُ وَ اَرَی»(طه/46)، هم میبینمتان، هم صدایتان را میشنوم. به به! چقدر خوب است.
٩- رحمت خاصهی خاص الخاص
این رحمت خاصّالخاص؛ بعضی میگویند مخصوص، چون خیلی مهم است، مخصوص ائمّهاطهار و پیغمبراکرم است، و آن رحمت "صلوات" است. صلوات یعنی رحمت خاصّهی خاصّالخاص پروردگار،
٩.١- مشمولین رحمت خاصهی خاص الخاص
این شامل حال پیغمبر و آلش که میشود، چون خدایتعالی اول سهم آنها را داده چون آنها طبق همین آیاتی که امروز تلاوت کردید، میفرماید: «قُلْ إِنْ کانَ لِلرَّحْمَانِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعَابِدِین»(زخرف/81)، من اوّل عابدم و اوّل مخلوقم و اوّل محبوب پروردگارم و مطالب دیگر.
٩.٢- اثبات نزول رحمت خاصهی خاص الخاص
سهم آنها است، خدا میفرماید: «إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکتَهُ»، خدا و ملائکهاش اینها همه «یصَلُّونَ عَلَى النَّبِی»، آن رحمت خاصالخاص را بر پیغمبر نازل میکند.
٩.٣- دلیلی بر نزول
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا»، ای کسانی که ایمان آوردهاید. به کسانی که ایمان نیاوردهاند کاری ندارد، به آنهایی که ایمان آوردهاند، «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ»، چون دعاهای شما، چون تقاضای رحمت برای آنها از شما، این مورد توجّه است، «صَلُّوا عَلَیهِ»(احزاب/56)، شما هم از خدا درخواست رحمت خاصّالخاص را بکنید و بر او سلام بگویید. خوب، تا اینجا معلوم است که فقط مال پیغمبر است. اوّل مال پیغمبر،
۹.۴- حرمت صلوات کوتاه
امّا در ذیل همین آیه شریفه صدها روایت که سنّی و شیعه قبول دارند، فرمودهاند: «لاتُصَلُّوا عَلَیَّ صَلَاةً مَبْتُورَةً»، که «بتراء و مبتوره»، یعنی کوتاه، صلوات بر من نفرستید. که من به یکی از علمای اهل سنّت گفتم، گفتم: این نهی پیغمبر، یا حرام است اگر کسی انجام بدهد نهی را، عمل نکند یا اینکه کار مکروهی کرده.
۹.۵- صلوات کوتاه چیست؟
از پیغمبراکرم سؤال کردند «صلاة بتراء» چیه؟ صلوات کوتاه چیه؟ حضرت فرمود: «اَنْ تُصَلُّوا عَلَیَّ»، این که بر من صلوات بفرستید و آل من را حذف کنید. بگویید: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»، اینطوری صلوات بفرستید، که اگر گفتید: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ»، و اینجا قطعش کردید، این یا حرام است یا مکروه است؛ و قبول کرد.
۹.۶- آل پیغمبر کیست؟
پس، میبینیم بعد از پیغمبر آل پیغمبر است. در کتاب انوارالزهراء، مستدلّاً مثل آفتاب روشن کردم که آل، منظور همهی ذریهی پیغمبر تا روز قیامتند. خوب، میبینید خیلی دایره وسیع شد، خیلیها را شامل شد غیر از پیغمبر،
۹.۷- منتظرین ظهور مشمول رحمت خاصهی خاص الخاص هستند
و از این بهتر و صریحتر، خدایتعالی در قرآن مجید میفرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّکمْ بِشَیءٍ»، ای منتظرین ظهور! اینها از من هست، معنای آیه نیست ولی مسلمّاً منظور همین شماها هستید که روز جمعه منتظر فرج آقا ولیعصرید.
۹.۸- زمان آغاز انتظار
ای منتظرین ظهور، ای مسلمانهایی که در فشار کفر و شرک و زندقه هستید، ای مسلمانهایی که همیشه در فشار بودهاید از زمانی که در خانهی علیبنابیطالب را بستند و در به پهلوی مادر ائمّهاطهار زدند!
۹.۹- منتظران ظهور در امتحان و صبر هستند
«وَلَنَبْلُوَنَّکمْ» شما را امتحانتان میکنیم، «بِشَیءٍ مِنْ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنْ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرْ الصَّابِرِینَ»(بقره/155) صبر کننده ها شماها هستید،
۹.۱۰- صبر جمیل
شماها هستید که اگر بفهمید و صبر کنید ارزش دارد، نه نفهمیده. خُب، به زندگی عادت کردهایم و به همهی ظلمها عادت کردیم و به همهی بی سوادیها و بی فهمیها و بی درکیها و بی علمیها عادت کردهایم و حالا هستیم، نه. اگر بدانید چی از شما گرفتهاند، من یک اشارهی کوچک میکنم و آن این است که علیبنابیطالب چهار سال حکومت کرد، چهار سال با سه جبهه جنگ کرد، یعنی در این چهار سال وقتش به این کارها هم گذشت، ولی کلماتش آن چنان باقی مانده که دنیا را تکان داده، اگر بیستوپنج سال دیگر علی هم حرف میزد، اگر ائمّهاطهار هم سخن میگفتند، اگر با مردم مانند آن چهار سالی که علی سخن گفت، سخن میگفتند، ببینید، ما وضعمان امروز از نظر علم و دانش و معرفت به کجا میرسید، ماها ظلم را عادت کردهایم، جهل را عادت به آن کردهایم، «وَ بَشِّرْ الصَّابِرِینَ»، آنهایی که میفهمند و صبر میکنند، تحمّل میکنند، معصیت نمیکنند، تقوایشان را رعایت میکنند، به اینها بشارت بده،
۹.۱۱- مشخصات منتظران ظهور
«الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ»،
۹.۱۲- منتظران ظهور مصیبت زده هستند
ما خیال میکنیم مصیبت فقط مردن یک دوستی است. نه، این مصیبت خیلی جزئی است در مقابل مصیبت غیبت حضرت بقیةالله و دور بودن از علوم و معارف خاندان، عصمت،
۹.۱۳- دل خوشی منتظران ظهور
«قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ» یک دلخوشی دارند این مردم مصیبتزده، مردم صابر، یک خوشحالی دارند و آن این است که «إِنَّا لِلَّهِ»؛ ما مال خدا هستیم «وَ إِنَّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ»(بقره/156)، یک وقتی بر میگردیم به سوی خدا و همهی ناراحتیهایمان رفع میشود.
۹.۱۴- وظیفهی منتظران ظهور
اولئک، اینجا منظور مطلب من است، شما در غیبت حضرت ولیعصر صبر کنید، گناه نکنید، حواستان جمع باشد، خودتان را آمادهی برای ظهور کنید، خودتان را منتظر واقعی قرار بدهید،
۹.۱۵- هدیهای به منتظران ظهور
«أُوْلَئِک عَلَیهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ» ، خیلی عجیب است! خدا بر شما صلوات میفرستد. هم رحمتش که هم رحمت عام و خاص باشد و هم رحمت خاصالخاص باشد، بر شما میفرستد؛ نمیخواهید؟ این هدیهی خوبی بود روز جمعه خدایتعالی به زبان من جاری کرد، قبول کنید. «انشاءالله» عمل کنید و برسانید خودتان را تا هفتهی دیگر به آنهایی که «أُوْلَئِک عَلَیهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُوْلَئِک هُمْ الْمُهتدُونَ»(بقره/157)،
۹.۱۶- منتظران ظهور رستگارند
اینها همان مفلحونی هستند که «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ»، اینها همان مفلحونی هستند که «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکى»، اینها همان مؤمنونی هستند که «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکاهَا». امیدوارم بحث امروز، من خودم را کوچکتر میدانم از این که بگویم درس امروز ولی شماها
۱۰- آنهایی که دیرتر به حقایق میرسند
بهعنوان درس قبول کنید، خدایتعالی شاهد است که اگر همین حرفها را قبول کنید، از ده سال درس دانشگاه برایتان مفیدتر است. نمیدانم ممکن است بگویید فلانی ببین چه حرفهایی میزند؟! هر کس کمتر از این فکر بکند، من فکر میکنم دیرتر به حقیقت میرسد. خودتان را به رحمت خاصالخاص پروردگار برسانید و راهش هم، هم خدا تعیین کرده و ما هم از زبان خدایتعالی برایتان عرض کردیم.
۱۱- ظهور رسیدن به همهی خوبیها است
وقت تمام شد، امیدوارم که خدای مهربان، خدای عزیز، خدای رحمان و رحیم، خدایی که هر چه داریم از خدا داریم، جز مهربانی و عطوفت از پروردگار چیزی ندیدیم، توقّعی که امروز از او داریم عملی بشود، «اَلْمُتِوَقَعُ فِیهِ ظُهُورُک»، ظهور حجةبنالحسن که به همهی مراتب و مراحل مهربانی خدا رسیدهایم اگر این مهربانی کلی انجام بشود. خدایا! امروز که جمعه آخر ماه شوّال است، نزدیک به تولّد حضرت معصومه سلاماللهعلیها است و ایام شادی خاندان عصمت و طهارت است؛ خدایا! دلهای ما را هم شاد کن. تو هم میدانی که دلهای مؤمنین جز با ظهور «حجةبنالحسن» شاد نمیشود. خدایا! فرج آن حضرت را برسان، همه مان را از این سرگردانیهای زمان غیبت نجات مرحمت بفرما.
۱۲- ذکر مصیبت سید الشهداء علیه السلام
«اَلسَّلامُ عَلَیک یا اَبَاعَبْدِاللهِ وَ عَلَی الْاَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفَنَائِک عَلَیک مِنِّی سَلامُ اللهِ اَبَدًا مَا بَقِیتُ وَ بَقِی اللَّیلُ وَ النَّهَارُ وَ لاجَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّی لِزِیارَتِکمْ، اَلسَّلامُ عَلَی الْحُسَینِ»
۱۲.۱- علامت مؤمنین
نام «حسینبنعلی» را که پیش حضرت آدم جبرئیل برد دلش شکست، مؤمنین علامتشان این است که وقتی چند دفعه گفتند: «یا حسین»، دلشان حتماً میشکند، مصیبت لازم نیست. روز جمعه، شما دعای ندبه میخوانید، «فَلْیبْک الْبَاکونَ وَ فَلِمِثْلِهِمْ فَلْتُذَرَفِ الدُّمُوعَ وَ الْیصْرُخِ الصَّارِخُونَ وَ یضِجَّ الضَّاجُونَ» بعد چی میگویید؟ «اَینَ الْحَسَنُ اَینَ الْحُسَینُ»، کلمهی حسین یک کلمهای است که دلها را آتش میزند، «اَلسَّلام عَلَی الْحُسَینِ وَ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ وَ عَلَی اَوْلادِ الْحُسَینِ وَ عَلَی اَصْحَابِ الْحُسَینِ. اَلَّذِینَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلامُ».
۱۳- دعای ختم مجلس
نسئلک الله و ندعوک باعظم اسمائک و بمولانا و سیدنا و امامنا صاحب الزمان یاالله، یاالله، یاالله، یاالله، یاالله، یاالله، یاالله و یااللّه و یااللّه و یااللّه و یااللّه و یا رحمن و یا رحیم صَلّ علی محمّد و آل محمّد و صَلّ علی المؤمنین
اللهم صلی علی محمد و آل محمّد و عجل فرجهم، خدایا! فرج آقا امامزمانمان را برسان، قلب مقدسش را از ما راضی بفرما، خدایا! این روز را روز فرج آن حضرت قرار بده، خدایا! ما را از کمالات حضرت معصومه محروم نفرما، معرفت و محبّت آنها را به ما مرحمت بفرما، محبّت آنها را به ما مرحمت بفرما، خدایا! به آبروی خاندان عصمت، به آبروی خاندان عصمت و طهارت ما را مشمول مهربانی خاصّالخاصت بگردان، درود و صلواتت را بر ما نازل بفرما، پروردگارا! حوایج این جمع برآور، خدایا! به آبروی خاندان عصمت و طهارت ما را به کمالات روحی برسان، صفات رذیله، مرضهای روحی را از ما دور بفرما، عاقبتمان را ختم به خیر بفرما.
ضمناً مادر دوست عزیزمان - جناب آقای شعبانیان - هفتهی گذشته من وقتی رفتم جناب آقای بختیاری اعلام کردند، حالا با حضور همه و جمعاً یک حمد و سه قلهوالله برای این مرحومه بخوانید.