۱-خطبه

اَلْحَمْدُ للهِ وَ الصَّلاةُ وَالسَّلامُ عَلَی رَسُولِ اللهِ وَ عَلَی آلِهِ آل الله لَا سِیمَا عَلَی بَقِیةِ اللهِ رُوحِی وَاَرْوَاحُ الْعَالَمِینَ لِتُرَابِ مَقْدَمِهِ الْفَدَاءُ وَ اللَّعْنَةُ الدَّائِمَةُ عَلَی اَعْدَائِهِمْ اَجْمَعِینَ مِنَ الآنِ اِلَی قِیامِ یوْمِ الدِّینِ.

۲- عبارت قرآنی آغازین

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ " إِنَّمَا وَلِیکمْ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیؤْتُونَ الزَّکاةَ وَهُمْ رَاکعُونَ " (مائده/۵۵)

۳- اوصاف ائمه علیهم‌السلام قابل احصاء نیست

درباره‌ی این آیه‌ی شریفه که یکی از آیاتی است که در فضیلت علی‌بن‌ابیطالب علیه‌السلام و ائمّه‌ی‌اطهار علیهم‌السلام نازل شده، اگر سال‎ها، ماه‎ها، صحبت کنیم، باز " لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کلِماتُ رَبِّی "( کهف/۱۰۹) دریاها خشک شود و نتوانیم کلمات پروردگارمان را احصا کنیم. من هر چه می‌‌‌‌‌‌‌‌خواهم به مسأله‌ی قیامت و برزخ و بهشت و جهنّم، در اعتقادات مختصری که در این مجلس بحث می‌‌‌‌‌‌‌کنیم، وارد شوم باز در وسط هفته، دوستان مطالبی را تذکر می‌‌‌‌‌‌دهند که گاهی احساس می‌‌‌‌‌‌کنم، این‎ها را در گذشته عرض کرده‌ام و گاهی هم می‌‌‌‌‌بینم حقّ با آن‎ها است باید تذکر داده شود. یک چند جمله در خصوص ولایتِ علی‌بن‌ابیطالب علیه‌السلام و بحث امامت باز هم باید عرض کنم و درباره‌ی خود آیه‌ی شریفه و شأن نزول این آیه‌ی مبارکه، مطالبی بعضی از دشمنان علی علیه‌السلام گفته‌اند که برای رفع آن شبهات؛ که شاید در اذهان بعضی از دوستانِ مجلس‌مان هم با وسوسه‌ی آن‎ها وارد شود باید آن‎ها را هم توضیح دهم.

۴- پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله عقل کل است

یکی از مطالبی که در تلفن‌های متعدّد در هفته‌ی گذشته به من تذکر داده شد؛ که این که می‌‌‌گویند و شاید در روایات هم اشاره شده باشد، که پیغمبر‌اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله عقل کلّ است یعنی چه؟ و اساساً عقل به چه معنا است و این که ما دارای عقل هستیم از نظر خاندان عصمت‌و‌طهارت علیهم‌السلام، از نظر ثقل اکبر و اصغر که اگر ان‌شاء‌الله طبق آن نظر ما معتقد به این مطلب شدیم، وقتی که بر پیغمبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در کنار حوض کوثر آن منبع علم و دانش، وقتی وارد شدیم، خجالت نکشیم.

۴.۱- شرمساری مؤمنین در پیشگاه رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله

یک جمله‌ای در این وسط عرض کنم، گاهی انسانی دانشمند، فرض کنید یک معلّم مدرسه، نزد یک دبیری که، یا مدیر مدرسه که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود خیلی خجالت نمی‌کشد، چون در همان رشته این هم تحصیلاتی دارد و در همان راه قرار گرفته است؛ امّا گاهی یک جاهل به تمام معنا، در نزد یک عالم به تمام معنا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهد وارد بشود، از لحظه‌ای که وارد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود تا وقتی آنجا نشسته هم دلهره دارد و هم خجالت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشد، به خصوص اگر آن عالِم با چشم منفی به او نگاه کند و احتمالاً به او اعتراضی داشته باشد، ما اگر در دنیا علوم‌مان، غیر از علوم قرآنی و علوم خاندان عصمت و طهارت باشد، وقتی در قیامت بر پیغمبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله وارد می‌‌‌‌‌شویم اگر با همان علمی که پیغمبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله از جانب خدا آورده و با همان علمی که خودش نشر داده و توضیح کرده به وسیله ائمّه‌ی‌اطهار علیهم‌السلام اگر وارد شویم که خیلی بعید است وارد شویم خجالت می‌‌‌‌کشیم و بسیار شرمنده‌ایم، جاهلیم، پیغمبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: " إِنِّی تَارِک فِیکمُ ثَقَلَینِ کتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی لَنْ یفْتَرِقَا حَتَّى یرِدَا عَلَیّ الْحَوْضِ "(تفسيرالقمی/۲/۴۴۶) در کنار حوض کوثر، تمام حکمتی که پروردگار برای بشر و بلکه برای عالَم هستی منظور کرده نامش را حوض گذاشته‌اند، وقتی انسان می‌‌خواهد بر آن‎ها وارد شود، یک قطره‌ای یک مختصری از این حکمت باید همراه داشته باشد تا بقیه‌اش را؛ یعنی مذاق خوردن آب کوثر را داشته باشد، یعنی ذائقه‌اش با این حکمت و علم آشنا باشد تا آن که بتوانیم بگوییم " وَ اسْقِنَا مِنْ حَوْضِ جَدِّهِ صلی‌اللّه‌علیه‌وآله بِکأْسِهِ وَ بِیدِهِ رَیاً رَویاًّ هَنِیاًّ سَآئِغاً لاظَمَأَ بَعْدَهُ "( بحار ۹۹/۱۰۸، إقبال‏ الأعمال/۲۹۹) اگر ذائقه‌اش را نداشتیم، یک وقتی با یک کسی من نشسته بودم بحث‌هایی پیش آمد، یک نفر کنار من نشسته بود، گفت: این آقایی که شما دارید با او بحث می‌‌کنید که فایده‌ای هم ندارد ذائقه‌ی تصوّف دارد، من هم صحبت‌هایم را دیگر تمام کردم. چون ذائقه‌ی کمونیستی، ذائقه‌ی بهایی‌گری و ذائقه‌ی تصوف و امثال این‎ها با ذائقه‌ی حکمت و آب کوثر و آن کوثر عظیمی که پیغمبراکرم صلی‌اللّه‌علیه‌وآله در بهشت کنارش نشسته منافات دارد. ولی اگر شما ان‌شاء‌الله اهل قرآن شدید، اهل روایات شدید، اهل ذائقه‌ی قرآنی و روایی گردیدید بر پیغمبراکرم صلی‌اللّه‌علیه‌وآله که وارد می‌‌شوید هم زمان، ثقل اکبر و ثقل اصغر بر پیغمبر صلی‌اللّه‌علیه‌وآله وارد می‌‌شوند و شما از آن آب گوارا، از آن حکمت الهی آنچنان استفاده می‌‌کنید که بعد از آن تشنه‌ی هیچ فلسفه‌ای، هیچ مذاقی، هیچ حتّی علمی نخواهید شد و همیشه از همین آب استفاده خواهید کرد. این یک مطلبی بود در وسط خواستم عرض کنم.

۴.۲- نکراء و شیطنت شبیه به عقل است

بنابراین، ما مردم یک کلمه‌‌ی " عقلی‌ " شنیده‌ایم و خیلی هم بیجا این واژه را مصرف می‌‌کنیم، از نظر ما بعد از هزار و سیصد سال، عقل یک معنایی دارد که هزار و سیصد سال قبل، آن معنا از نظر امام صادق علیه‌السلام مطرود است. الان اگر یک سیاست‌مدار بسیار زرنگِ فعّالی را که دین ندارد از حالاتش، از ما سؤال کنند می‌‌گوییم: عاقل است و حال این‎که امام صادق علیه‌السلام وقتی که از ایشان سؤال کردند معاویه؟ فرمود: عاقل نیست. " لَیسَتْ بِالْعَقْلِ "، این جمله‌ی امام صادق علیه‌السلام است، " تِلْک النَّکرَاءُ وَ تِلْک الشَّیطَنَةُ "( وسائل ‏الشيعه ۱۵/۲۰۵، کافي۱ /۱۱، بحار۱/۱۱۶، محاسن۱/۱۹۵، معاني‏ الأخبار ۲۳۹) این گول زدن است، شیطنت است، این عقل نیست، ولو این‎که مقام مقدّس امیرالمؤمنین علیه‌السلام را زیر سؤال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد، ولو این‎که تمام عالم اسلام را تسخیر کرده، امّا عاقل نیست. چرا؟ به خاطر این‎که عاقل کسی است که حکمت و علم الهی را آموخته باشد.

۴.۳- عقل به معنای کلی

ببینید من درباره‌ی عقل و معنای عقل یک جمله‌ایی را عرض می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم و آن این است که " عقل " در لغت عرب از " عقال " گرفته شده، عقال؛ یعنی یک چیزی که پای شتر را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندند که در اختیار باشد، در اختیار آن‎ها باشد. یعنی این زانویش را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندند که از تحت فرمان بودن بیرون نرود، عرب از این لفظ و بلکه قبل از نزول قرآن و حتّی خود قرآن، از این لفظ و از این معنا استفاده کرده، هر کسی که در بندی باشد، در بند چیزی باشد او را عاقل می‌‌‌‌‌‌‌‌دانند، نه هر چیزی، دربند خدا باشد، ما اگر عاقل باشیم حتماً و حتماً باید دربند باشیم، آزادی مطلق نداریم.

۴.۴- هیچ یک از افراد بشر آزادی مطلق ندارند و به نحوی در بند هستند

مثلاً یک نفر که نه دین دارد، نه می‌‌‌‌‌‌خواهد هوای نفس داشته باشد، می‌‌‌‌‌‌خواهد از نفسش و دینش و اجتماعش آزاد باشد، این طبعاً یک روز لخت مادرزاد می‌‌‌‌آید بیرون، آزاد می‌‌‌‌خواهد باشد، یک وقت ممکن است با لباس مثلا فرض کنید کت و شلوار بیاید بیرون، یک روز هم در جامعه با لباس روحانیت می‌آید بیرون، هر کاری دلش می‌خواهد می‌کند، هر جوری که می‌خواهد آزاد باشد، آزادی مطلق این است،

۴.۵- افراد منحرف در بند جامعه و نفس اماره و شیطانند

شما نمی‌توانید هر که باشید آن کافری که هیچ اعتقادی به هیچ مبنایی ندارد، مبانی‎ای ندارد این هم نمی‌تواند در بند نباشد، دربند جامعه است. باید کاری بکند مردم بد نگویند، برخلاف متعارف حرکت نکند، این هم در بند است. یا انسان در بند شیطان و هوای نفس است، شیطان این را دربند کشیده، نفس امّاره‌ بالسوء‌اش دربند کشیده، این شخص هم یله و رها است؛ منتها باز در بند جامعه ممکن است نباشد زیاد، در بند دین هم ممکن است نباشد، امّا در بند شیطان است و زیاد از این قبیل افراد دیدیم.

۴.۶- اولیاء خدا در بند خدا هستند و آزاده می‎باشند

یک عدّه هم هستند که این‎ها ولی خدا هستند، می‌‌روند که از اولیاء خدا شوند، این‎ها خودشان را در بند خدا قرار داده‎اند، بنده‌ی خدا هستند، بنده‌ی پیغمبر و ائمّه‌ی‌اطهار علیهم‌السلام هستند، این هم بند است، امّا این بند تا آن بند و آن بند تا آن بند، خیلی فرقش است،

۴.۷- بهترین بند و عقال بندگی خدا است

این بند است که بنده‌ی خدا است، آن در بند است که بنده‌ی شیطان است، آن هم در بند است که بنده‌ی جامعه و مردم کوچه و بازار است، پس بهترین در بندها و بهترین بندگی‌ها چی هست؟ شیطان و نفس امّاره که یکسره به ما بدی را، در بند آن‎ها که باشیم تعلیم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند این برکنار، جامعه‌مان هم یک جامعه‌ای هست که غالباً، در فسادند، در بی‌بند و باری هستند ما را به همان طرف می‌‌‌‌‌کشانند، باقی می‌‌‌‌‌ماند بندگی خدا که فرمود، آن شاعر هم گفته و در روایات هم هست که من نکردم خلق تا سودی کنم ----------------------- بلکه تا بر بندگان جودی کنم

۴.۸- خدای تعالی و پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله حتی برای کفار نارحتی را نمی‎خواهند

خدا یک سر سوزن برایش بندگی شما فایده ندارد، گر جمله‌ی کائنات کافر گردند -------------------- بر دامن کبریااش ننشیند گرد هر چه دستور داده، هر چه جزا می‌‌دهد، هر چه می‌‌کند به نفع بندگان است، برای این که بندگانش در رفاه باشند. خدای تعالی را- من مکرّر عرض کردم- یک لحظه، کوچک‌ترین چیزی که برای زحمت شما باشد، ناراحتی‌ شما باشد، قرار نداده. پیغمبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله که درباره‌شان در روز ظاهراً شب پنجشنبه بود در قم عرض کردم، این پیغمبر خدای‌تعالی در قرآن درباره‌اش فرموده که " لَقَدْ جائَکمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّمْ "، کوچک‌ترین ناراحتی اگر به شما برسد، بر پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سخت می‌‌گذرد، خدا آیا دوست دارد که بر پیغمبرش سخت بگذرد. ابدا، پس دوست ندارد ناراحتی‌ای‌ شما داشته باشید، این مال کفّار و غیر کفّار است، " عَزِیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیکمْ "، به جهت این‎که بعدش می‌‌فرماید: " حَرِیصٌ عَلَیکمْ " بر شما حرص دارد که مسلمان بشوید.

۴.۹- خدای تعالی و پیغمبر اکرم صلی‌‌الله‌علیه‌وآله به مؤمنین مهربانی خاصی دارند

امّا " بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ "( توبه/۱۲۸) نسبت به مؤمنین یک مهربانی خاصّی دارد که از تتمه‌ی آیه استفاده می‌شود که " لَقَدْ جائَکمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّمْ " به همه‌ی مردم دنیا این خطاب شده است، آن وقت خدای تعالی می‌‌آید برای شما ناراحتی بخواهد؟

۴.۱۰- آنچه از مصائب به مؤمنین می‎رسد از دست خودشان است

اگر یک وقتی یک ناراحتی از قبیل مرض، فقر و هر چیزی دیگری پیدا کردید، نگویید: خدا خواسته. چون این اگر روی فهم بگویید کفر است و بسیار حرف غلطی است و حتّی در آیات قرآن این نهی شده، چرا، ممکن است به خاطر گناهی که شما کرده‌اید، خدای تعالی قضاوت کرده باشد و او با قهّاریتش شما را مبتلا کرده، امّا اصل و ریشه کار در دست خود شما است.

۴.۱۱- عاقل کیست؟

بنابراین، هر کس در بند خدا است عاقل است، هر کس بیشتر در بند خدا و بندگی خدا است عاقل‌تر است و پیغمبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله که ما در تشهّد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گوییم " وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ "( فقيه: ۱/۳۱۸، تهذيب: ۲/۹۲ و ۹۹)، شهادت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهیم که پیغمبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله اوّل عبد خدا است، عبد یعنی در بند، عبد یعنی بنده، خدای تعالی به پیغمبرش خطاب می‌‌‌‌‌‌‌‌کند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌فرماید: " قُلْ إِنْ کانَ لِلرَّحْمنِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعابِدِینَ "(زخرف/۸۱)، اگر خدا فرزندی می‌‌‌‌‌‌خواست داشته باشد، خوب من که اوّل دربندم، اوّل بنده هستم من باید فرزندش باشم، معلوم است که حضرت عیسی را خدا و پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در آن حدّ از بندگی نمی‌داند که می‌‌‌‌‌‌فرماید: "‌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعابِدِینَ " البته یک مقدار توضیح می‌‌‌‌خواهد، ولی می‌‌‌‌ترسم از مطلبم پرت بشوم و آن‎هایی که می‌‌‌‌فهمند، که الحمدللّه توی مجلس‌مان علماء هستند، نویسندگان هستند و مطالب را خوب می‌‌توانند حل و فصل کنند، اگر حل و فصلش کردند برای این‎که من بتوانم مطلبمم را تمام کنم، ان‌شاء‌الله به عهده‌ی آن‎ها می‌‌گذارم، " فَأَنَا أَوَّلُ الْعابِدِینَ " بنابراین، عبادت پیغمبراکرم و ائمّه‌ی‌اطهار علیهم‌السلام در رتبه‌ی بسیار بالاتر از حتّی حضرت عیسی و پیغمبران اولوالعزم هست،

۴.۱۲- عقل در مقابل جهل است نه در مقابل دیوانگی

پس اگر می‌‌خواهد کسی معنی عقل را بفهمد، عقل را بداند در روایات ما، در آیات، در کنار " جهل " گذاشته‎اند، یعنی هر که عاقل است عالِم است و هر که عاقل نیست جاهل است و یا هرکس جاهل است عاقل نیست. در کتاب بحارالانوار، به نظرم یا دو جلد کتاب یا یک جلد قطورش الان فراموش کردم کتاب " عقل و جهل " است. ما عقل را در مقابل دیوانگی می‌گذاریم. یک نفری مریض است، سلول‌های مغزیش تورم کرده، کارهای بی‌ربط و بی‌جا می‌‌کند می‌‌گوییم عاقل نیست، عقل ندارد، این اشتباه است. این از نظر قرآن اشتباه است، از نظر روایات اشتباه است.

۴.۱۳- جاهل نباشیم

آن کسی که می‌‌بینید صد درصد طبق هوای نفسش کار می‌‌کند، دنیا را چسبیده و آخرت را ول کرده، همه‌ی توجهّش به دنیا و جاه‌طلبی و ریاست‌طلبی است و کل آرزویش این است که به یک پست و مقامی برسد این شخص عاقل نیست. معاویه عاقل نیست، " مَلْعُونٌ مَنْ تَرَأَّسَ "( کافی۲/۲۹۸، وسائل ‏الشيعه ۵/۳۵۱، بحار۷۰/۱۵۱) ملعون کسی است از نظر روایات که به خودش هی وعده‌ی ریاست بدهد، تسلط بر مردم بدهد، یک مقام و ریاستی را احراز کند و لایق نباشد.

۴.۱۴- شناخت عقل از نظر امام معصوم علیه‌السلام

عاقل کسی است که در بند خدا باشد، لذا فرمود: " اَلْعَقْلُ "، امام دارد عقل را معرفی می‌‌کند، " اَلْعَقْلُ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ "( کافی ۱/۱۱، وسائل‏الشيعه ۱۵/۲۰۵، بحار ۱/۱۱۶، محاسن ۱/۱۹۵، معانی‏الأخبار ۲۳۹)، عقل چیزی است که انسان را دربند خدا بکشد، انسان را به بندگی خدا وادار کند و به وسیله عقل کسب بهشت می‌‌شود.

۴.۱۵- معاویه و امثال او لعنهم الله جاهل‎اند

ببینید یک مطلبی را یک مثالی بزنم، که فکر نکنید تحمیلی امام صادق علیه‌السلام فرموده است که معاویه عاقل نبود و مثلاً فلان صحابی امام صادق علیه‌السلام که نه مال دارد، نه پول دارد همیشه هم در تقیه است این شخص عاقل بود. اگر یک چک مثلاً پانصدهزارتومانی دست شما باشد، یک نفر بیاید یکی از آن یک قِرانی‌های سابق که اکثر شماها ندیدید و ما دیدیم همان یک ریالی‌های سابق، بیاورد به این شخص بدهد بگوید: آن کاغذ را ولش کن این پول سکه را بگیر، ببین این طرفش عکس شیر و خورشید دارد، آن طرفش نوشته‌ی یک ریالی دارد، شما هم بدهید، یکی که آنجا ایستاده چه می‌‌گوید؟ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گوید: عجب بی‌عقلی است، راست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گوید، اینجا بی‌عقل است، چرا بی‌عقل است؟ به جهت این‎که نمی‌داند این یک ریالی، آن ارزش را ندارد که پانصدهزارتومانی دارد، درست است؟ علمش را ندارد، دیوانه نیست، خیلی هم عاقلانه از نظر اصطلاح ما کار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند امّا در اینجا دیوانگی کرده، یعنی بی‌عقلی کرده، اینجا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند بی‌عقل، چرا بی‌عقل است برای این‎که جاهل است، نمی‌داند این چقدر ارزش دارد و آن چقدر ارزش دارد. دقّت کردید؟ معاویه دنیا را گرفته، دنیا چقدر ارزش دارد، الان به خدا قسم من شخصاً اعتقادم این است، شما خودتان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانید، شماها هم باید همین اعتقادتتان باشد، که اگر تاج کره‌ی زمین را بر سر شما بگذارند، سلطنت کره‌ی زمین و به شما بگویند آخرتتان را باید بدهید، آخرت دیگر خبری نیست، شما اگر عوض کردید، به خود خدا بدتر از آن یک ریال و پانصد‌تومانی است، چرا؟ آن پانصدهزارتومان هم محدود است، این یک ریال هم محدود است، امّا زندگی دنیا محدود و راحتی و زندگی آخرت کیفاً، کمّاً و کیفاً به اصطلاح نامحدود، هم از نظر کمیت نامحدود است، " خالِدِینَ فِیها أَبَداً "( تغابن/۹) هم کیفاً نامحدود است، آن قدر لذّت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بری که مثال زدند برای ماها، بچّه‌ی در شکم مادر با کسی که در دنیا آمده چقدر فاصله دارد؟ همان اندازه کسی که در دنیا است با زندگی در بهشت شاید هم بیشتر فاصله دارد، پس هم کمّاً، هم کیفاً، بسیار بزرگ و بلکه بی‌نهایت است آخرت، و دنیا همین است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینید.
بعضی وقت‌ها یک نفری که صد سال دارد، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میرد به صاحبان عزا که تسلیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویی، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند: آقا صد سال داشت؛ یعنی دیگر تسلیت لازم نیست، بلکه تبریک بگویید که مزاحمت را کم کرد، بیشتر از این می‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهد زندگی بکند؟ این جوری است، همین، همینی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینید، این را که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینید اگر آن را نمی‌بینید، پس بنابراین اگر کسی " فَمَا عَاقِلًا بَاعَ الآخِرَتَهُ بِدُنْیا "( فقيه: ۴/۳۵۲، وسائل ‏الشيعه ۱۶/۳۴، بحار: ۷۴/۴۶،)، ولو شعرش چیزی دیگر است ولی من این را این طوری استفاده می‌‌‌‌‌‌کنم، عاقل نیست کسی که، آخرت را بفروشد به دنیایش، پس معاویه و امثال معاویه، آن‎هایی که مثلاً مأمون‌الرشید لعنه‌اللّه، امروز خیلی خوشحال شد که توانست حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهما‌السلام را مسموم کند، شما هم مأمون را عاقل می‌‌‌دانید با همین مثال‌هایی که گفتم؟ فکر نمی‌کنم، عاقل نیست. دیوانه‌ی بدبختی را که دیوانه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، اگر دیوانگی‌اش از طریق کارهای خودش باشد یا دیوانه‌هایی که در جامعه هستند، این‎ها یک مریض‌هایی هستند بالاخره می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برندشان معالجه‌شان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند اگر دیده باشید وقتی یک دیوانه‌ای خیلی سخت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، مردم آزار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برند به بیمارستان، حالا اسم‎هایش عوض کردند سابق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گفتند: " دارالمجانین، دیوانه‌خانه "، حالا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند: " تیمارستان "، تیمارستان هم اسمش عوض شده یک چیز دیگری حالا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند: بهرحال " بیمارستان روانی "، این طوری غالباً می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند، حالا؛ این جوری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برند او را و درستش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، امّا مثلاً صدام را کجا ببرند عاقلش کنند؟ معاویه را کجا ببرند عاقل کنند؟ کدام بیمارستان؟ در کجا؟ مگر وارد بشود در بیمارستان الهی که همین قرآن و اهل‌بیت‌عصمت علیهم‌السلام هستند.

۴.۱۶- اهل بیت علیهم‌السلام عقل کل‎اند یعنی در بندگی کامل خدا می‎باشند

ببینید معنای عقل کل که ما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گوییم درباره‌ی ائمّه‌ی‌اطهار علیهم‌السلام که اوّل چیزی بوده که خدا خلق کرده امام صادق علیه‌السلام فرمود: " اَوَّلُ مَا خَلَقَ اللّهُ الْعَقْلُ "(بحار ۵۴/۱۷۰)، همین امام صادق علیه‌السلام فرموده است: " اَوَّلُ مَا خَلَقَ اللّهُ نُورُ رَسُولِ اللّهِ " مثلاً، یا خود پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فرماید: " نُورُ نَبِیک یا جَابِرُ " پس " اَوَّلُ مَا خَلَقَ اللّهُ " عقل کلّ است. آنی است که در بندگی کامل خدا است، دربند کامل خدا است.

۴.۱۷- هر کس به میزان بندگی‎اش عاقل است

و هر کس یک نمونه‌ای از آن دربند بودن، از آن بندگی داشتن، از آن بندگی داشته باشد، همان اندازه عاقل است، همان اندازه. مثل یک شخصیت بسیار بزرگی، که یک جا ایستانده باشند، یک مشت هم آیینه‌های مختلفی هم دورشان باشد، دور این شخص باشد هر کدام یکی چشم این شخص را منعکس کرده، یکی گوشش را، یکی زبانش را، یکی بدنش را، یکی دستش را، یکی پایش را و در هر آیینه‌ایی یک جزیی از اجزا‌ی این شخص افتاده باشد، درست است آنی که در آن آیینه است، این نیست امّا گاهی بعضی افراد هستند، چشم‌شان را خوب حفظ می‌‌‌‌کنند، دربند خدا هست، گاهی بعضی از افراد هستند زبان‌شان را خوب حفظ می‌‌کنند، گاهی بعضی‌ها گوش‌شان را خوب حفظ می‌‌کنند، گاهی بعضی‌ها یا نمی‌توانند یا به‎هرحال دستشان را از ظلم کردن حفظ می‌‌کنند، این‎ها به همین اندازه عاقلند.

۴.۱۸- انسان به مقام عقل کامل می‎رسد، اما عقل کل فقط اهل بیت علیهم‌السلام هستند

مؤمن کامل، عقل کامل است که ما در دعاها عرض می‌‌کنیم: خدایا! " اُرْزُقْنَا عَقْلاً کامِلاً "(بحار ۹۹/۱۷۲) عقل کامل به حد خودمان، عقل کل حضرت رسول‌اکرم و علی‌بن‌ابیطالب و ائمّه‌ی‌اطهار علیهم‌السلام هستند و امروز حضرت بقیة‌اللّه اروحنافداه هست و ما هم هر چه به آن‎ها نزدیک‌تر باشیم، هر چه آیینه‌ی دلمان را شفّاف‌تر کنیم، سیمای آن‎ها را هر چه بیشتر در خودمان جلوه‌گر کنیم، صفات حمیده‌ی آن‎ها به خصوص بندگی‌شان را در خودمان بیشتر ایجاد کنیم ما هم می‌‌شویم عاقل، پس معنی عقل کل فهمیده شد.

۵- چرا بعضی چیزها را خدای تعالی به خودش نسبت می‎دهد

یک چند جمله دیگر هم دوستان باز اشاره کردند، من اگر نظرتان باشد در مشهد بودم هفته‌ی قبل، گفتم که این هفته می‌‌خواهم برای مسأله‌ی معاد صحبت کنم، ولی ظاهراً این هفته و هفته‌ی آینده هم نمی‌شود، چند جمله‌ی دیگر دوستان تذکر دادند، یکی معنی " روح‌اللّه "،معنی " ثاراللّه "، معنی " بیت‌اللّه "، خوب این‎ها چه معنا دارد؟ این سه چیز را من با یک بحث خیلی کوتاه، عرض می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم به اندازه‌ای که وقت داریم. بعضی از چیزها هست به قدری ارزش دارد که انسان دلش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهد به خودش نسبت بدهد، مخصوصاً این که خودش درستش کرده باشد،

۵.۱- خانه‎ی کعبه بیت محترم الله است

خانه‌ی خدا، این مسجدالحرام را که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند بیت‌اللّه، بیت‌اللّه الحرام، خانه‌ی خدای با حرمت، این خیلی خانه‌ی با حرمتی است، چرا می‌‌‌‌‌گویند؟ اولاً موّاد اصلیش را خدا خلق کرده، بنّایش را خدا خلق کرده، اجتماعی که در آن جا جمع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود از اوّل تا به آخر خدا خلق کرده و مردم برای خدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روند آنجا و به دور " اِمَامُ الارْضِ " که رَبُّ الارْضِ "( تفسير نور الثقلين - الشيخ الحويزی ۴/۵۰۳) است و به خاطر خدا دور آن کعبه طواف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، دقّت کردید؟ پس بنابراین، این خانه‌ای است که روز اوّل خدای تعالی اوّل چیزی که از زیر آب بیرون آورد این مکان مقدّس بود بعد دحوالارض شد، یعنی زمین از زیر این خانه بیرون آمد و مسکونی شد تا زمانِ حضرت ابراهیم، حضرت ابراهیم علیه‌السلام به دستور پروردگار زن و فرزندش را بعد از سال‎ها انتظار، پیرمردی شده، زنش نازا است، خدا یک فرزند داده به او " اسماعیل "، این اسماعیل شیرخوار است، زن هم بسیار محبوبه‌ی حضرت ابراهیم علیه‌السلام، باید این دو را ببری در وسط بیابان بی‌آب و علف بگذاری، فوری هم برگردی، کدام یک از ماها این کاره هستیم؟ ما که ادّعا داریم بنده‌ی خدا هستیم، عاقلیم، برای قیامت‌مان اگر پیش بیاید یک چنین کاری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنیم؟ حضرت هاجر هم بنده‌ی خدا است قبول می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، حضرت اسماعیل هم بعدها معلوم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود چطور بالاتر از این را قبول می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. بُرد گذاشت، آمد روی بلندی نگاه کرد، یک زن آنجا نشسته، طفل شیرخوارش هم توی بغلش است، یک کوزه‌ی آب هم دارد، یک مقدار هم نان دارد، این بالاخره تا شب این آب و نان تمام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود اینجاها هم هر چه نگاه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند؛ پرنده پَر نمی‌زند، گفت: " رَبَّنا إِنِّی أَسْکنْتُ مِنْ ذُرِّیتِی بِوادٍ غَیرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیتِک الْمُحَرَّمِ "، این جا اوّل کسی بود حضرت ابراهیم علیه‌السلام که این خانه را به خدا نسبت داد، خانه‌ی تو، بیت تو، که محترم است. " رَبَّنا لِیقِیمُوا الصَّلاةَ "( ابراهيم/۳۸) برای این که نماز برپا بشود، " تارک‌الصلات‌ها " مخصوصاً توی تابستان که، حالا شماها لااقل این طورید یقین دارم که اگر بعد از آفتاب بیدار شدید غصّه می‌‌‌‌‌‌خورید که چرا نمازمان قضا شد، یک عدّه هم غصّه نمی‌‌‌‌‌خورند، " لِیقِیمُوا الصَّلاةَ "، این تقاضا را از خدا کرد، یک تقاضای دیگر هم کرد، " فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیهِمْ "، خدایا دلهای مردم را آنچنان نسبت به این زن و فرزند پُر محبّت کن که به سوی این‎ها حرکت کنند، یکی دو یا سه شبانه روز بیشتر نگذشت، دو یا سه شبانه‌روز، حضرت هاجر هر جوری بود این نان و آب را با احتیاط میل کرد و بعد آب تمام شد، شیرش تمام شد، بچّه‌ هل‌هل می‌‌زند توی آفتاب، آمد سر کوه‌ی صفا یک نگاهی این طرف، آن طرف، می‌‌دانست اینجاها بیابانی است بی‌آب و علف، از آنجا دوید، برایتان پیش نیامده که انسان اضطراب داشته باشد، یک چیزی را بخواهد می‌‌داند نیست ولی می‌‌دود نمی‌تواند راحت بنشیند، از صفا دوید طرف مروه، از مروه دوید طرف صفا، هفت مرتبه این کار را کرد از بالای کوه مروه یک نگاهی کرد دید یک برقش آبی زیر پای اسماعیل هست، آمد دید یک چشمه‌ی آبی باز شده، همین چاهِ زمزمی که الان هست، که هنوز هم آبی است که تمام شهر مکه را آب می‌‌دهد؛ حتّی مدینه را هم امسال دیدم که آب بردند از آب زمزم، آمد دور آب را گرفت، زمزم، زمزم به معنای این است که مثلاً محدود باشد، راه نیافتد، سیل راه نیفتد از اینجا و نگهش داشت، پرنده‌ها کم‌کم آمدند از این آب خوردند، گله‌دارها دیدند اینجا پرنده‌ها پرواز می‌‌کنند، فهمیدند که این جا آب است، گوسفندهایشان را آوردند، حضرت هاجر گفت: این مال من است، خوب شیر به تو می‌‌دهیم، گوشت به تو می‌‌دهیم، نان به تو می‌‌دهیم، بگذار ما از این آب استفاده کنیم، محبّت مردم آنچنان شدید شد تا امروز که همه‌ی شما الان اگر برای شما بلیط و گذرنامه بیاورند بگویند: مکه می‌‌روی؟ همه‌ی کارهایت را ول می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رویم، " أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیهِمْ "، بعد هم خود حضرت ابراهیم علیه‌السلام این خانه را خوب ساخت، بعد هم آمدند ائمّه‌ی‌اطهار علیهم‌السلام این خانه را با عظمت درستش کردند همین خانه‌ی سنگی، خدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داند، حالا تلقین، من گاهی خودم می‌‌‌‌‌گویم شاید به خودم تلقین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم ولی نه، یک جریاناتی پیش آمد که تلقین نشد، یک بوسه‌ی این سنگ‌های نتراشیده‌ی کامل، آنچنان لذّت‌بخش است که حساب ندارد، همان " فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیهِمْ " اینجا این بیت‌اللّه شد چون خیلی عزیز است، دست‌های بسیار خوبی برای ساختمان این خانه به کار رفته.

۵.۲- در ساخت بِناها از افراد با تقوا استفاده کنید

من مکرّر گفتم و تأثیرش هم دیدم افرادی که برای بنّایی ساختمان‌تان می‌‌آورید، افرادی که برای مخصوصاً مساجد و ساختمان‎های مقدّسی می‌‌آورید، کوشش کنید افراد باتقوا باشند، کمتر کار کنند، بگویید: فلانی باتقوا است اوّل ظهر دست‎هایش را می‌‌شوید برای نماز می‌‌رود، آن کارش پُربرکت‌تر از این آدم بی‌تقوایی است که نماز نمی‌‌خواند یا اگر می‌‌خواند آخر وقت می‌‌خواند، این قدر تنگ‌نظر نباشید برای یک ساعتی که این می‌‌خواهد برود نماز بخواند بعدش هم نهار بخورد، شما بگویید: این چون این جوری است من این را برای بنّایی نمی‌برم، این‎ها خیلی مهم است

۵.۴- ساخت خانه‎ی کعبه بدست افراد مخلِص بوده‎است

خدای تعالی آن خانه‌ای که در مقابل این ساختمان‌هایی که توی تهران هست، توی دنیا هست، همان کنار کعبه هست، اصلاً ساختمان نیست، این را انتخاب کرده، چرا؟ روی تقوا ساخته شده، گفت حضرت ابراهیم علیه‌السلام " تَقَبَّلْ مِنَّا "( بقره/۱۲۷)، خدایا! این را قبول کن از ما، با آن اخلاص ساخته، بعد هم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گوید " تَقَبَّلْ مِنَّا "،

۵.۵- خون ابی عبدالله الحسین علیه السلام خون خدا است

اینی که شما دو ماه برای سیدالشهداء علیه‌السلام عزاداری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید، برای این است که حضرت زینب سلام‌اللّه‌علیها در میان گودی قتلگاه گفت که این قربانی را از آل محمّد قبول کن، قبول کرده بود خدا، قبل از این‎که خلقتش بکند در دنیا، ولی در عین حال این مسأله خیلی تأثیر دارد، این شد بیت‌اللّه. خون ابی‌عبداللّه الحسین علیه‌السلام چون پاک‌ترین خون‌ها است، تمام مردم معصیتکار را این خون نجات می‌‌‌‌‌‌دهد، این را شما بدانید، یک قطره‌ی اشک در عزای ابی‌عبداللّه الحسین علیه‌السلام ریخته بشود؛ روایت دارد یک نفر را می‌‌‌‌‌آورند در روز قیامت این میزان اعمالش خیلی سنگین است و هیچ چیز از کارهای خوبش جبران این همه‌ گناه را نمی‌کند، می‌‌‌‌‌گویند یک چیز باقی مانده، یک قطره‌ی اشک در فلان مجلس ریخت آن را می‌‌آورند می‌‌گذارند مساوی می‌‌شود یا بهتر، و اهل بهشتش می‌‌کنند، من به این روایت معتقدم بر خلاف خیلی‌ها که معتقد نیستند که " مَنْ بَکی اَوْ اَبْکی اَوْ تَبَاکی وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ "(مثيرالأحزان/۱۴)، کسی که گریه بکند، یا بگریاند، یا حالا گریه‌اش نمی‌آید حزن در دلش زیاد شده، محبّت سیدالشهداء‌ علیه‌السلام در دلش هست، سرش را می‌‌اندازد پایین، مثل گریه‌کنندگان خودش را نشان می‌‌دهد، یا خودش را وادار به گریه می‌‌کند، بهشت مال همین‌ها است، لذا خون ابی‌عبداللّه‌الحسین علیه‌السلام خون خدا شده، " ثاراللّه " می‌‌گویند، یعنی این خون مال من است. شما اگر یک بچّه‌ای از همسایه‌ بیاید خیلی به شما کمک‌ بکند، اطاعت شما را بکند، هر چه شما بگویید گوش می‌‌کند، فداکاری در مقابل شما بکند شما می‌‌گویید: این بچّه‌ی من است. حتّی گاهی سؤال می‌‌کنند: آقا این بچّه‌ی کیه؟ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گوید: این بچّه‌ی من است. این معنای اضافه‌ی تشریفاتی است.

۵.۶- روح انسان روح خدا است

و روح مقدّس پیغمبراکرم صلی‌الله‌و‌علیه‌وآله، روح انسان، انسانی که خدا خواسته و آفریده این روح هم روح خدا است، همان‎طوری که بیت‌، بیت خدا است، همان‎طوری که خون، خون خدا است، روح انسان هم روح خدا است، " نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی "( ص/۷۲)، در بدن حضرت آدم خدا از روح خودش دمید، از روح خودش یعنی آن روحی که مال خودش بود؛ یعنی این یک آیینه‌ای است که تمام قد و قامت خدا را و تمام صفات پروردگار را نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، اینجا اسم این روح هم شد روح‌اللّه، روح من و شما هم اگر شیطان بگذارد، اگر نفس امّاره بگذارد، اگر آلودگی‌هایی که در دنیا پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید کثیفش نکند، روح من و شما هم مثل بیت‌اللّه و ثاراللّه، روح خدا است، بعضی از افرادی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهند مردم را گول بزنند، از این راه وارد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند به " حلول " مردم را متوجّه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند؛ یعنی خدا آمده توی بدن ما- آن قدر خدانشناس‎اند- که خیال می‌‌‌‌‌‌‌کنند یک بخشی از خدا جدا شده آمده توی بدن ما، " وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی "، به همان معنای ظاهرش که حتّی معنای ظاهرش هم این نیست، این جوری معنا می‌‌‌‌‌کنند، نه! روح‌اللّه، ثاراللّه، بیت‌اللّه، این‌ها همه مساوی هم هستند. امیدوارم ان‌شاء‌الله این چهار معنا را هم، که یکی هم معنای عقل بود ان‌شاء‌الله خوب یاد گرفته باشید

۶- حضرت رضا علیه‌السلام امام رئوف است

و چون امروز روز شهادت حضرت اباالحسن‌الرضا علیه‌السلام است حضرت علی بن موسی‌الرضا علیه‌السلام، امام رئوف، صفات خاصّی به حضرت نسبت می‌‌دهند که این صفات همه‌ی ائمّه‌ی علیهم‌السلام دارند ولی در ایشان به مناسبت زمانشان ظاهر شد، یکی رأفت و مهربانی حضرت، احدی از ایشان رنجیده نشد، به امام جواد علیه‌السلام عرض کردند: آقا چرا حضرت علی‌بن‌موسی علیهماالسلام را رضا نامیدند؟ فرمود: به خاطر این‎که دوست و دشمن از ایشان راضی بود،

۶.۱- حضرت رضا علیه‌السلام حزن‎های روز عاشوراء را تهییج کرد

" اَلسَّلامُ عَلَی الْاِمَامِ الرَّئُوفِ الَّذِی هَیجَ اَحْزَانَ یوْمِ الطُّفُوفِ "(بحار۹۹/۵۵) ، من یک مدّتی معنای این روایت را نمی‌فهمیدم که تهییج کرد حزن‌های روز عاشورا را، در آن سالی که منافقین از خدا بی‌‌خبر توی حرم حضرت رضا علیه‌السلام بمبی منفجر کردند و عدّه‌ای کنار ضریح مقدس کشته شدند، روز عاشورا بود، گفتم ببین امام جواد در هزار و دویست سال قبل " اَلَّذِی هَیجَ اَحْزَانَ یوْمِ الطُّفُوفِ "، آن را تذکر داد.

۶.۲- حضرت رضا علیه‌السلام امام غریب است

" اَلسَّلامُ عَلَی مَنْ اَمَرَ اَوْلادَهُ وَ عَیالَهُ بِالنِّیاحَةِ عَلَیهِ "(بحار۹۹/۵۲) سلام بر آن آقایی که امر کرد اولادش را، اهل‌بیتش را که بیایند نوحه کنند، یعنی گریه‌ی با صدا کنند، دورش بشینند، حضرت هم گریه می‌‌کرد خودش، آن‎ها هم هماهنگی کنند، منتها حضرت می‌‌دانست چه می‌‌شود، چقدر مردم عقب می‌‌افتند به خاطر این عمل جنایتکارانه‌ی مأمون از اسلام و دین ولی اهل‌بیتش شاید نمی‌دانستند غیر از امام جواد علیه‌السلام، لذا آن‎ها را وادارشان کرد: بیایید با هم بنشینیم گریه کنیم. حضرت رضا علیه‌السلام شما فکر کنید از مدینه تا طوس، تا مشهد فعلی چقدر راه است؟ مأمون ایشان را احضار کرد، باید بیاید اگر نیاید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشند او را؛ حضرت بلند شد و تشریف آورد با همان چیزهایی که اکثرتان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانید، چقدر اذیت کرد حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهما‌السلام را و بعد هم در آن مقداری که از روایات هست یا با انگور یا با آب انار حضرت را شهید کرد. مثل امروزی بود، روز آخر ماه صفر، محبّت مردمِ خراسان عجیب بود نسبت به علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهما‌السلام، حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهماالسلام در طوس که الان حدود تقریباً چهار فرسخ با محل دفن حضرت فاصله است مردم این جنازه را بلند کردند، همه آمدند، آن زمان‎ها رسم بود زن‎ها توی خانه بنشینند، یعنی طبق دستور اسلام عمل می‌‌‌‌‌‌کردند، زن‎ها حاضر شدند مهریه‌هایشان را به شوهرشان ببخشند، بتوانند چند قدمی عقب جنازه علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهما‌السلام حرکت کنند، آوردند جنازه‌ی علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهما‌السلام را در باغی که متعلّق به حمید بن قحطبه بود، حمید بن قحطبه استاندار خراسان بود در زمان هارون، بعد که هارون از دنیا رفت و او را در همان باغ که بین نوغان و سناباد بود دفن کردند، یک باغ بسیار مفصّلی و دو تا دِه دو طرف این باغ بود به نام نوغان و سناباد، یک چشمه‌ی آب بسیار زلال و خوبی در سناباد بود که بدن علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهماالسلام را آوردند آنجا غسل دادند از نظر ظاهر و آوردند در کنار قبر هارون‌الرشید دفنش کردند.

۶.۳- تشریف فرمایی امام جواد علیه‌السلام در شهادت پدر بزرگوارشان امام رضا علیه‌السلام

امّا اباصلت می‌‌گوید: من در میان خانه‌ ایستاده بودم، طبعاً خانه‌ی علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهما‌السلام یک جای وسیعی بوده و حضرت در میان حُجره " یتَمَلْمَلُ تَمَلْمُلَ السَّلِیمِ "(مستدرک/ ۱۱/۲۳۸، بحار/ ۳۳/۲۵۰، امالی/۶۲۴)، مثل مارگزیده به خود می‌‌پیچد و گاه‎گاهی می‌‌شنوم فرزندش را صدا می‌‌کند، هر امامی را باید امام بعد از آن غسل و کفن کند، می‌‌گوید در وسط خانه ایستاده بودم، حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا علیه‌السلام هم به من دستور داده بود هیچ کس را راه ندهید، کسی هم نیامده، خانه خلوت، یک وقت دیدم یک جوانی وارد خانه شد، آقا من درها را که بسته بودم شما از کجا وارد شدید؟ فرمود: آن خدایی که من را با یک چشم بهم زدن از مدینه به طوس آورد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند از در بسته هم وارد کند، فهمیدم امام جواد علیه‌السلام است، وارد حجره شد، دیدم علی‌بن‌موسی‌الرضا علیهماالسلام در مقابل فرزندِ امامش از جا بلند شد، فرزندش را در بغل گرفت، چند دقیقه‌ای بیشتر طول نکشید دیدم امام جواد علیه‌السلام از میان حجره خارج شد، اشک می‌‌‌‌‌ریزد می‌‌‌‌‌گوید: اباصلت پدرم از دار دنیا رفت. " لاحول و لاقوة اللّه باللّه العلی العظیم ".

۷- ذکر مصیبت امام حسین علیه‌السلام از زبان امام رضا علیه‌السلام

یک سفارش خود حضرت رضا علیه‌السلام را هم ما امروز عمل کنیم، پسر شبیب وقتی که در روز اوّل محرم خدمت حضرت رضا علیه‌السلام رسید حضرت فرمودند: " إِنْ کنْتَ بَاکیاً لِشَی‏ءٍ "، اگر گریه‌کننده‌ای به چیزی هستی " فَلْیبْک عَلَی الْحُسَینِ "(وسائل ‏الشيعه ۱۴/۵۰۲، بحار ۴۴/ ۲۸۵، بحار ۹۸/۱۰۲، إقبال‏ الاعمال ۵۴۴، الامالي ‏للصدوق ۱۲۹)، بر جدّم حسین علیه‌السلام گریه کن، زیرا او را مانند گوسفند سر بُریدند.

۸- ذکر مصیبت امام حسین علیه‌السلام

" اَلسَّلامُ عَلَیک یا اَبَاعَبْدِاللّهِ، فَلْیبْک الْبَاکونَ وَ اِیاهُمْ فَلْینْدُبِ النَّادِبُونَ وَ لِمِثْلِهِمْ فَلْتُذْرَفِ الدُّمُوعَ وَ لْیصْرُخِ الصَّارِخُونَ وَ یضِّجَ الضَّاجُّونَ أَینَ الْحَسَنُ أَینَ الْحُسَینُ، أَینَ الُحَسْنُ أَینَ الْحُسَینُ "( بحار۹۹/ ۱۰۶) آقاجان امام زمان، امام حسن علیه‌السلام را مثل دیروزی شهیدش کردند، پاره‌های جگر، خون از حلقومش در میان طشت ریخت و امام حسین علیه‌السلام را در میان گودی قتلگاه قطعه‌قطعه‌اش کردند. " لا حَولَ وَ لاقُوَّةَ الا بِاللّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ ".

۹- جمعه میهمان امام زمان عجل‌الله‌فرجه هستیم

همه با توجّه در خانه‌ی خدا برویم، از خدا امام زمانمان را بخواهیم، جمعه است، روز میهمانی آن حضرت است از ما، آن حضرت میهمانی روحی، غذای روح به ما عنایت می‌‌کند حواس‌مان جمع باشد، همه با توجّه

۱۰- دعای ختم مجلس

نسئلک اللّهم و ندعوک بأعظم اسمائک و بمولانا صاحب‌الزمان یا اللّه و یا اللّه و یا اللّه و یا اللّه و یا اللّه و یا اللّه و یا اللّه و یا اللّه یا اللّه یا اللّه یا اللّه، خدایا! امروز دیگر جواب ما را بر ما مرحمت کن، فرج امام زمان ما را برسان قلب مقدّسش را از ما راضی بفرما خدایا! همه‌ی ما را از یاران لایق آن حضرت قرار بده خدایا! همه‌ی ما را سربازان خوب آن حضرت قرار بده پروردگارا! خیر دنیا و آخرت به ما مرحمت بفرما شر دنیا و آخرت را از ما دور بفرما پروردگارا! ایمان کامل به ما مرحمت بفرما توفیق تزکیه‌ی نفس به همه‌مان مرحمت بفرما خدایا! ما را از متطهرین قرارمان بده خدایا! ما را از توابین قرارمان بده پروردگارا! مرض‌های روحی را از ما دور بفرما مریض‌های بدنی اسلام را از الساعه شفا مرحمت بفرما مریض‌های منظور، مریض منظور از الساعه لباس عافیت بپوشان امواتمان غریق رحمت بفرما، شهدامان، امام راحلمان غریق رحمت بفرما عاقبت‌مان را ختم بخیر بفرما وَ عَجِّلْ فِی فَرَجِ مَوْلانَا.